2 Ağu 2021
undefined
undefined
Besmeleyle Çıktık Yola, Selam Verdik Sağa Sola
— by
nobetciblog.blogspot.com.tr
on
2 Ağu 2021
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
Ücretsiz indirin, çıktı alın ve yapıştırın!
Evimizin Bayramlıkları 2016
Bu yıl hastalıklarla ve türlü çeşit başka meşgaleyle girdim Ramazan'a. Sizlerle paylaşmayı çok arzu ettiğim bu tasarımları tamamlamak ve...
Popüler
Dini (mi) İçerikli?
Dini kitaplar, dini içerikli kitaplar, İslami kitaplar... Tüm bu nitelemelerin çok indirgemeci olup tam da bu sebeple dini algılayışıma göre İslamın yaklaşımıyla örtüşmediğini düşünüyorum.
Din dışı olmayan dinidir. Din tüm hayatı kuşatır. Nitelikli çocuk kitapları da dini ve ahlaki eğitim için bulunmaz araçlardır. Araç mı dedim şimdi? Evet, dedim... Çocuk kitaplarının araçsallaştırılması konusu şimdilik dışarıda beklesin.
Adep (Ailede Din Eğitimi) programına çocuklar için hazırlanmış, türlü disiplinlerden içeriklerle öneriler ve kılavuzluklar sunduğum bir seminer programını yıllardır sürdürüyorum. Bir din eğitimcisi değilim. Bizzat sahadan katkı sunduğum bir program. Saha, dedim. Tanımlamaya kalkışınca biraz uzun o "saha" kısmı. Bir araştırmacı, çocuk gelişimci, kütüphane gönüllüsü, hikaye seslendirici, çocuk kitabı editörü, taze bir çocuk kitabı yazarı... birkaç şeyin daha olduğu renkli bir saha.
Bu süreçte gerçekleştirdiğimiz seminerlerde benden yukarıdaki ifadeleri duyanlar çoktur. Meseleye nasıl yaklaştığım ve nasıl kitaplarla bir çerçeve sunduğumu, ne tür filmler ve müzikler örneklediğimi bilirler.
Çerçeve hayli geniş doğrusu.
İlmihale dair, dinin ibadetlere ve somut öğretilere yönelik yüzünü anlatan, dini içerikli kitaplara programda sıklıkla atıfta bulunsak da...
Bu kitapların çeşitliliği ve özellikle Diyanet İşleri Başkanlığı yayınlarının nitelikli eserleri de göz önünde bulundurulduğunda alanda çok sayıda yayıncıdan çok sayıda iyi kitabın olduğunu biliyoruz. Bir öneriler listesine sığmayacak kadar çoklar... Edebi nitelikleri tartışılır olsa da çoğunun öncelediği şey edebi nitelik değil zaten.
İkisinin bir arada olduğu, hem edebi niteliği yüksek olan hem de içeriği dini öğretiler açısından dikkate değer olan kitaplara ise mümkün olduğunca yakından bakıyor, haklarında değerlendirmeler yazmaya çalışıyorum.
Öte yandan bir müslüman olarak hayat görüşüm dünyaya bakışımda bir rehber. Hemen her şeyi nasıl değerlendirdiğimi, ne tür çıkarımlar yaptığımı belirleyen bir pencere. Elbette bu hepimiz için de böyle.
Dolayısıyla İslam dinindeki "infak" kavramını çocuklara "Sihirli İplik" kitabıyla anlatmam sürpriz olmazdı. Yardımlaşmayı, iyiliği, dostluğu, dinlemenin önemini, empatiyi, eşitliği, adaleti yine nitelikli çocuk kitaplarıyla, bilhassa da doğrudan dini içerikli olmayan nitelikli resimli kitaplarla anlatmam sürpriz değildi.
Bu yaklaşımı sayfalarına taşıdığımız önemli bir çalışma olan Aile İçi Etkinlik Rehberi 1 (ibadetler), Aile İçi Etkinlik Rehberi 2 (ahlak) yetişkinler için birer kılavuz eser olarak bu bakış açısını destekler nitelikte iki kitap olarak ortaya çıktı. Sihirli İplik, İki Bana Bir Sana, Masal Battaniyesi, Tavşan Dinledi gibi çok sayıda kitap da bu rehberde yer buldu.
Birkaç yıl süren materyal atölyeleri neticesinde çok sayıda kıymetli hocamızın ürettikleri içeriklerle kitaplar, filmler, müzikler ve drama örnekleriyle etkinliklere yer verdiğimiz bu rehberlerin çocuk kitaplarıyla ilgili bölümünün aynı zamanda editörüydüm.
Doç. Dr. Bilal Yorulmaz ve Drama Lideri dostum Şeyma Cimem ile işbiliği içinde kolaylaştırıcılığı ve editörlüğünü yaptığımız iki kitaplık bu diziden yararlanarak Ramazan ayında ve tüm zamanlara yayarak her gün, ailece keyifli ve nitelikli zaman geçirecek etkinlik ve önerilere ulaşabilirsiniz.
Öte yandan dini eğitim ve öğretimi destekleyecek somut dini içerikli kitap önerilerine ihtiyaç duyan eğitmen ve ebeveynlerden ara ara mesajlar almaya devam ediyorum.
Her birini belirttikleri ihtiyaçlara göre özelleştirilmiş önerilerle cevaplasam da bu hem yorucu hem de... Hem de yorucu olmaya devam ediyor. :)
Çerçeveyi somut dini içerikli kitaplara doğru daraltarak aşağıdaki kitapları önermek istiyorum.
*Daraltmazsam fasiküllerce liste olabilir...
** Yaşlara göre kategorilemedim zira pek çoğu yaşsız. Ancak taban yaş hassasiyeti için parantez içlerine ve blog incelemeleri olanlar için de blog/Instagram yazılarına detaylı bakabilirsiniz.
- Aile İçi Etkinlik Rehberi 1-2/ Yekder Yayınları (Yetişkin kılavuzu)
- Çocuğun Duası/ Şafak Tavkul (2+)
- Allah Beni Seviyor/ Ayşe Sevim (3+)
- Canım Ramazan/ Elif Günaydın (4+)
- Oruç Kahramanları/ Ayşe Sevim (5+)
- Çıtır Çıtır Bir Bayram Macerası/ Betül Duran (3+)
- İftar Tabağı/ Heya Salih (3+)
- Kukla Misket Serisi/ Pınar Başar Ünlüer (4+)
- Güneşin Altındaki Deve/ Bulutsu (7+)
- Ramazan Geceleri/ Jenny Molendyk (3+)
- Minik Oruç Yıldızı/ Arife Gökmen (4+)
- Keloğlan Oruç Peşinde/ Merve Gülcemal (4+)
- Kalbimin Süsü Oruç/ Merve Gülcemal (4+)
- Küçük Sahabiler Serisi/ Özkan Öze (4+)
- Peygamber Hikayeleri Dizisi/ Özkan Öze (7+ blog değerlendirmesini okumanızı öneririm)
- Dersimiz Amentü/ Özkan Öze (9+)
- Dersimiz Güzel Ahlak/ Özkan Öze (9+)
- Rabbim Allah/ Özkan Öze (9+)
- Asr-ı Saadet Atlası/ Merve Safa Likoğlu (6+)
- Meraklı Tomurcuk serisi/ Merve Safa Likoğlu (4+)
- Senin Camin Ne Renk/ Jenny Molendyk (3+)
- Benim Camim Çok Şekil/ Jenny Molendyk (3+)
- Namaz Kıldığımız Sıradışı Yerler/ Jenny Molendyk (4+)
- Mesele Varsa Eğer Ömer Tamçözer (Namaz İlmihali)/ Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları (9+)
- Dünyanın En Güzel Kalbi/ Multibem (3+)
- Gerçek Olsa Rüyalar/ Multibem (4+)
- Peygamber Hikayeleri dizisi (Hz. Musa, Hz.Eyyub, Hz. Davud, Hz. Nuh, Hz. Yusuf, Hz. İsa...)/ İngilizce- Türkçe/ Multibem (5+)
- "Demek Öyle!" serisi/ Claire Jobert (5+ Blog degerlendirmesi okunmalı)
- "Seni Çok Seviyorum Allah'ım" serisi/ Claire Jobert (blog degerlendirmesi önemli) (5+)
- En Güzel Mavi/ Ketebe (İbtihaj Muhammad&...) (5+)
- Allah'ın Güzel İsimleri Dizisi/ Özkan Öze (4+)
- Benim Güzel Kelimelerim/ Sema Çelem (4+)
- Hayale Uçan Kuşlar/ İlknur Koç Aytaç (5+)
- Dünyayı Güzelleştiren Sır/Muhenned Al-Akus (5+)
- Ramazan Sürprizleri/Etkinlikle/ Gülce Kitap (4+)
- Planet Ömer/ Gülce Kitap (9+)
- Kakao Ağacı/ Mine Taşdemir Kuluç (8+)
- Kıkırdayan Hırka/ Mine Taşdemir Kuluç (8+)
- Hikâye Kumbaram/ Özden Sayın (7+)
- Ramazan Ayını Seviyorum/ Turkuvaz Kitap (4+)
- Bir Kudüs Masalı/ İlknur Koç Aytaç (5+)
- Karagöz ve Hacivat Ramazan Ormanı'nda/ Multibem (4+)
- O Beni Çok Seviyor/ Kübra Soysal Cici (4+)
- Ramazan Günlüğü/ Bilgenur Çorlu (4+)
- Ne Eksik Ne Fazla/ İlknur Koç Aytaç (5+)
- Ben Buradayım/ Nahad Al- Sawa (4+)
- Etkinliklerle Hoş Geldin Ramazan/ Multibem (4+)
- En Sağlam İp/ Ayşe Gül Gürbüz (8+)
- Hz. Muhammed'in Hayatı/ Casim Avcı
- Mavi Defterin Gizemi (Hz. Enes)/ Fatma Çağdaş Börekçi (8+)
- Okulda Birtakım İşler (Hz. Üsame)/ F. Ç. Börekçi (8+)
- Sürpriz Tatilde Köydeyiz (Hz. Ömer)/ F.Ç. Börekçi (8+)
- İyiliğin Yaşı Yoktur (Hz. Ali'nin Hayatı)/ F.Ç. Börekçi (8+)
- Zehra'nın Hadis Günlüğü/ Fatma Çağdaş Börekçi (8+)
- Yeryüzü Ayetleri 1- Büyük Karanlığın Sırrı/ Özkan Öze (9+)
- Yeryüzü Ayetleri 2- Mucizeler Fabrikası/ Özkan Öze (9+)
- Gazali ile Ateş ve Pamuk Arasında/ Özkan Öze (9+)
- İbn Tufeyl ile Akıl Adasında Bir Başına/ Özkan Öze (9+)
- Değerli Masallar Dizisi/ Diyanet İşleri Vakfı Yayınları (5+)
- Benim Orucum- Benim Namazım/ Selcen Yüksel Arvas (8+)
- Ramazan Çocukları/ Nur Dombaycı (8+)
- Hikâyelerle Çocuklara 40 Dua/ Selcen Yüksel Arvas (8+)
- Meraklı Kutu- Peygamberimi Tanıyorum/ Gülce Kitap
- İyi Dünya Fablları- Yunus/ Cezve Çocuk
İSLAM SANATI İÇERİR ÖNERİLER:
- Bazen Düşlere Mürekkep Bulaşır/ Elif Yemenici (4+)
- Bazen Düşlere Renkler Bulaşır/ Elif Yemenici (4+)
- Üsküdar'a Gider İken/ Elif Yelis (4+)
- Sakuranın Sesi/ Elif Yelis (4+)
- Çizginin Hikâyesi/ Elif Yelis (4+)
- Sanat Gezileri Dizisi/ Serap Mamati Eratlı (Erdem Çocuk) (8+)
Besmeleyle Çıktık Yola, Selam Verdik Sağa Sola
Nasrettin hoca misali, kafamıza bal kabağı düşmeden anlar
mıyız dersiniz daldaki cevizin hikmetini?
Kukla Misket serisinden bahsedeceğim ama bu sefer biraz
farklı bir yolla. Sevgili dostum Pınar'ın kaleme aldığı, Merve Topal'ın
çizgileri ve renkleriyle hayat verdiği seri hakkında merak ettiklerimi sordum
yazarına.
Biraz da istedim ki, yazarının dilinden sembolizm yardımıyla
aktarılan eğitsel kavramlar ve kazanımlar hakkında bilgi alayım.
Bu arada ben Pınar'la söyleşimizi düzenleyip paylaşmak
üzereyken gündem orman yangınlarıyla sarsıldı. Öyle ki, biri bitmeden diğeri
başlayan yangınlar arasında oksijenimiz tükenir gibi olup nefes alamadık.
Kayıplar, acılar, gözyaşları ve çığlıklar arasında gökyüzü
de kararıverdi sanki...
Bu haleti ruhiye içindeyken Kukla Misket'e uzandığımda,
"Kabak Dalda Ceviz Yerde" yi seçti elim. Eh, seçtiyse vardır bir
bildiği.
Bizim söyleşi az beklesin hele.
"Besmeleyle çıktım yola
Selam verdim sağa sola
Sağım bahçe, solun tarla.
..."
Kukla Misket Allah kelamı ile destur alarak yol alırken,
ister istemez aklıma yaratılanlara hürmetimizi sorgulamak düştü.
Ekosistemi tanımak şöyle dursun, destursuz dalıp içine,
kadim bilgiden, irfandan yoksun; daldakini yere, yerdekini dala, şuursuzca
nasıl da düzene çomak soktuğumuzu düşündüm.
Kabak yerde, ceviz dalda güzel vesselam.
Serinin kitaplarından bir diğeri, Ekmeğin Yolculuğu.
Zeytin çekirdeğinde alemi buluşturup, zeytin dalından barış
çubuğu uzatan Kukla Misket, yine dile dolanan şiirsel selamıyla başlıyor
hikayesine.
Zeytinin baş köşede olduğu kahvaltılıklar arasında bir eksik
var. Kukla Misket, fırına yollanıyor. Baldan ekmeğe, sofraya konan hemen her
nimetin hikayesine götürüyor bizi tahtadan dostumuz. Keloğlan ile Köse
Değirmenci Masalı'nı hatırlıyorum hemen. Buğday dediğin, elbet alltına bedel.
Yazarın tatlı mı tatlı, şiirsel diliyle ekmeğin hikayesine
meftun oluyoruz.
Daha devam edesiyim ancak serinin diğer kitaplarının bahsi
de bir başka bahara.
Gelelim söyleşimize.
Merhaba Pınar. Kukla Misket serisinin doğum hikayesini
dinlemek istedim senden. Ben kısmen biliyorum tabii. Ama istedim ki, okurlara
bu hikayeyle birlikte anlatayım Kukla Misket'i.
Mesela, ilk hikaye hangisiydi? Nasıl başlamıştı?
Yazarken bir seri olması fikri var mıydı kafanda?
Biraz bahseder misin bize?
Merhaba. Kukla Misket aslında yeni doğmadı. Hikaye dinlemeyi
seven ve sakarlıklara çok gülen oğlum 2 yaşındayken(şu an 9 yaşında) doğdu
diyebilirim. İlk sahip olduğumuz kitaplar sözlük tarzı olanlardı. Renk, sayı,
yiyecekler falan sıralanıyor. İki boyut, resim ve kelime bir araya geldiğinde
onların kavramlaşmadığını fark ettim. Yani yumurta mesela, tavuktan bağımsız
anlatılamaz dedim. Okul öncesi dönemde edinmesi gereken kavramları olaylar
içinde tadı, kokusu, sıfatı ile yerleştirsin istedim. Böylece ortaya Yumurta
Peşinde çıktı. Hatta amatörce resimleyerek kitap gibi hazırlamıştım. Elimizde
dolandı o haliyle.
Peki seriye dönüşmesi...
Seri fikri aslında hep aklımdaydı. O sebeple İneklerin
Gösterisi isimli ikinci hikayeyi de yazmıştım. Fakat beş kitaba tamamlanması
sayın hocam Melike Günyüz'ün yüreklendirmesi ile oldu, diyebilirim.
Ve nihayetinde, kıymetli Zeynep Ulviye'nin editoryal süzgecinden geçerek okurlarla buluşmuş oldu.
Peki... Hikayelerde sembolizm yoluyla örtük, eğitsel
mesajlar olduğunu görüyoruz. Yazarının dilinden, bu semboller ve eğitsel alt
metin hakkında bilgi alabilir miyiz?
Bu zor bir soru. Çünkü kalem bazen öyle oyun oynuyor ki, sen
dönüp bakınca görüyorsun saklananları. Elbette saklananları aşikar etmek,
okuyucuya haksızlık etmek olabilir. Ama yine de geleneksel kitaplardaki
besmele, hamdele, salvele üçlüsü bizzat kalemimden önce düşünüp icra ettiğim,
çok da gizli olmayan bir kalıp diyebiliriz. Tabii sayılar, bazı çiçekler hatta
zeytin gibi telmihleri güçlü bazı semboller direk fark edilebilir. Masalların
sembolik dili üzerine kafa yorduğumu bilirsin. Masallardan yansıyanlar da
olmuştur mutlaka.
Bir okur olarak derinden sezdiğimi söyleyebilirim,
evet. Dil ve üslupla ilgili bir şey sormak istiyorum. Şiirsel, ritmik bir dil
resimli kitaplarda alışkın olduğumuz bir usül. Ancak biçimde de etkisini
sezdiren nostaljik, pastoral dokunuşlar var. Eski Türk Edebiyatından ve Halk
Edebiyatından çağrışımlar hissediyorum okurken. Dile ve üsluba yerleşen bu hal,
hangi kaynaklardan beslendi?
Tam da az önce söylediğim gibi masalları yazılı haliyle
keşfetmiş nesildenim. Bir süredir okuma araştırma alanım halk edebiyatı üzerine
devam ediyor. Bunun katkısı çoktur elbette. Ama yazı dilindeki ritim duygusunu
daha eskilerde kazanmış olabilirim. Manileri hep sevmişimdir mesela. Bir de
anneannem "atma türkü" derler bizde, her şeye bir türkü atardı. O da
biraz mani formuna yakındır. Bir de gençlikte şiir çok okuduk, çok ezberledik.
Klasik Türk müziği çok dinledik. Pek çok şey kalemin altını dolduruyor. Benim
farkında olmadığım başka şeyler de vardır zihni dolduran.
Muhakkak. Keşke daha derin kazabilsek☺️
Özellikle yerli çocuk yazınında keyifle okuduğun ve sende, üslubunda, bakış
açında izler bıraktığını düşündüğün yazarlar var mıdır?
Yerli çocuk edebiyatında beni etkileyen diye düşününce,
aklıma Ayla Çınaroğlu geldi. Özellikle, üslubu ve sembolleri kullanma biçimi
ile... Tahir Alangu, masalları yazarken tasvirleri keyifle bezemesi ile; Behiç
Ak, sade anlatımındaki derinliği ile ve Zeynep Cemali, öykü oluşturmadaki
başarısı ile... Durmalıyım burada sanırım☺️ karakter tasarımı ile Salih
Memecan... duramadım.
Uzun yıllar çocuk edebiyatıyla ilginin devam ettiğini
ve Beyazbulut Dergisi dahil, çocuk yazınının kalbinin attığı merkezlerde
bulunduğunu biliyorum. Masal alanında da bir yüksek lisans tezin bulunuyor.
Ayrıca aktif olarak resim sanatıyla meşgulsün. Okurlara Pınar'ın çocuk
edebiyatı serüveninden bahsetsek...🙂
Çocuk edebiyatı ile ilgili ilk meşguliyet DEM'de Burhan Eren
ile başlayan bir atölye ile başladı üniversite yıllarında (2003 civarı). Üniv
bitirince bir karar verme zamanı yaşadım. Akademik çalışma mı, çocuk edebiyatı
mı(bu alanda akademik çalışma hayalden bile uzakmış) çocuk edebiyatını keşfetme
ve iyiyi arama, güzeli yazma niyeti ile p dönem başladı arayışım. O zamanlar
her taraf ç e atölyesi değil şimdiki gibi. Uğraşan, nedir, ne değildir diye
soran anlatan bulmak güç. Çok kapı çaldım. Ama çok şükür nasibim Melike Günyüz
hocam oldu. Uzun süre devam eden atölyeler, okumalar, yazmalar... Tabi çizim de
yapmak istiyordum. İlüstratör bulmak, hele ders verenini bulmak mümkün olmadı.
Ama çok kıymetli çizgi romancılardan dersler aldım. Bu dersler aynı zamanda
görsel hikaye dilini de öğretti bence bana. Ayrıca temel kompozisyon kaidelerini
de.
Sonra dergiler var tabi, her biri bir okul. Müstakil olarak
yazılar gönderdiğim başka da vardır fakat düzenli olarak yazdığım, Diyanet
Çocuk dergisindeki hikayeler... Bir de çok kıymetli Beyaz Bulut. Orada
masal ve öyküler yazdım. Ayrıca çok güzel insanlar tanıdım. Hepsi ödül gibi.
Çocuk kitabı aşkı ortak paydasında başlayan
dostluğumuz bizi birçok kere, kitaplarla buluşturdu. Çocuk edebiyatı
atölyelerimizi küçük ölçekte, kendi aramızda da sürdürdük.
"Çalakalem" devam eden bu buluşmalardan da yeni hikayeler bekleyelim
mi?
Beraber bir kelime, bir masal, bir metafor üzerine
konuşabilmek, buralardan yola çıkarak hikayeler hayal etmek ve anlatmak. Hatta
heyecana gelip birbirimizin dilinden hikaye kapıp, sonra şöyle olsun dediğimiz
de az değil, değil mi? Her biri özel tecrübeler, bereketli vakitler bence. En
sonunda da dildekini "çalakalem" yazmak, ne güzel oluyor. Tabi
beraber olduğumuz kişiler çok önemli burada. Kıymetli senin görsel imajların☺️,
kıymetli Şeyma'nın oyunlu zihni ve pastoral tasvirleri, Sevil ablamın
motivasyonu ve Merve'nin bizi ters köşe eden soruları ile...
Yeni projeler var mı? Hayalim çok. Ama yazmak bile nasiple
diyorum artık.
Muhakkak ki öyle. İnşallah, diyelim mi öyleyse? ☺️Peki,
seriyi okuyacak çocuklar, ebeveynler ve eğitimciler için önereceklerin olur mu?
Nasıl okuyalım Kukla Misket'i?
Hikayeler kendi içinde ritmi olan, ses unsurları, iniş
çıkışları olan hikayeler. Seslendirme ise mevzumuz, bunlar yardımcı olacaktır.
Kendi adıma okurken etkileşimi artırmayı, çocukları metne
dahil etmeyi seviyorum. Bazen ara sorularla, bazen bazı kalıpları tekrar
ettirerek, bazen ses tekrarları ile... Hatta bazı yerlerde kahramanımıza
"bir alkış alalım lütfen" diyip coştuğumuz bile oluyor.
Etkileşimli Okuma aşkına! Bu sohbeti de böyle bitirdiysek,
değmeyin keyfime🙂
Her Yerde Oyun
Çocuklar ve büyümeye dirençliler için her biri özenle düşünülmüş, tasarlanmış ve derlenmiş 246 oyun içeren harika bir kılavuz tutuyorum elimde.
İçinde bildiğimiz oyunlar da var, unutulmaya yüz tutanlar da.
Ama en büyük marifet... Ekranların ardındaki kafaları birbirine çevirmeye muktedir olmalarında.
@umityasarelif sevgili Elif Konar Özkan'ın gözünün nuru "Her Yerde Oyun" öyle güzel yetişti ki imdadımıza.
Eğer sizin de duvarlar üstünüze gelmeye başlamışsa, oyuna kaçmanın vaktidir.
Oyun ki; savaşta ve yoklukta, evde ve sokakta, lâ-mekan ve lâ-zaman açar kapısını tıklayanına. ☺️🎈
Her Yerde Oyun
Yazan, Elif Konar Özkan
Resimleyen, Sevgi İçigen
Editör, Meryem Uçar
Genel Yayın Koordinatörü, Melike Günyüz
Grafik Tasarım, Ayşe Adaş- Ayşe Özgölet
(Künyeye 💓)
Takdimden not: "Çocuk oyunla akıllanır, oyun oynaya oynaya aklı başına gelir onun. Oyun, görünüşte akla uymaz ama iş böyledir işte. (Mesnevi,6.cilt, 2255.beyit)
Dünyanın En Büyük Evi
Dünyanın en küçük evine sahip olduğunda, evrene sahip olacaksın.
Ev ve onunla beraber maddi mülkiyet tasavvurumuzun usulca değiştiği şu günlerde "Dünyanın En Büyük Evi" hikmetli bir sır gizliyor satırları arasında.
Hafifleyin ki, özgürleşip zenginleşesiniz diyor.
Hafifleyin ki, prangalarınızdan kurtulasınız.
Ayaklarınızdan toprağa saldığınız kökler, başlarınızın üstüne diktiğiniz kulelerle siz insanlar...
Sürekli inşa eden ve sürekli "sahip" olan insanlar.
Sahip oldukça iştihası bir canavarınki gibi büyüyen insanlar.
Sahip olduğunuz yegane varlık, geçici ikametgâhınız bedenleriniz.
Küçük salyangozu, babasına dünyanın en büyük evine sahip olmak istediğini söylerken işitiyor okur.
Ardından dünyanın en büyük evine sahip olan bir başka küçük salyangozun hikayesini dinliyor onunla.
Babası anlattıkça, küçük okurlar ve salyangozlar dinledikçe...büyümeye dirençlileri de kafalarında, bedenlerinde, hanelerinde biriktirdikleri ne kadar sahiplik varsa bir bir arınma isteğiyle doluyor.
Tüm sahiplikler birer yük olup adımlarını ağırlaştırıyor.
Küçük, küçücük...her geçen gün daha da küçüldüğünü hissettiğimiz evlerimizin duvarları şeffaflaşıyor.
Kendi küçük evrenlerimiz odalarımızı, evlerimizi dolduruyor.
Birbirimize kulak verirsek diğerlerinin evrenleri de kapılarını açıyor bir bir.
Evrenin başlangıcındaki gibi;
Yeryüzü evimiz, gökkubbe çatımız oluyor.
İş ki, kulak kesilelim hikayeye ve hikayelerimize.
Yavaşlayalım ve hafifleyelim.
Ve yağmurlu bir günde, bir salyangoz gibi yeniden başlayalım yeryüzünü temaşaya.
Leo Lionni'ye ve Lionni severlere selam olsun.
*Fotoğraftaki defne yaprakları evimin arkasındaki mis kokulu Defne ağacının dallarından.
Gökyüzünü üstüme sermek için,
Derin derin içime çekiyorum onu şimdi.
Dünyanın En Büyük Evi
Yazan ve resimleyen, Leo Lionni
Çeviren, Kemal Atakay
Editör, Demet Uyar
Özgün adı, The Biggest House in the World
Elma Yayınevi
3+ ve büyümeye dirençlilere
Enno ya da Asfalttaki Karahindiba
Adı Enno, soyadı Bambaşka olsa da... Enno'ya bambaşka olduğu söylenmese bir şeyler farklı olur muydu?
Ölümlerinin üzerinden uzun yıllar geçmiş dâhi sanatçılar, bilim insanları ve düşünürlere bugün atfedilen bazı sıfatlar, farklılıklarıyla toplumda tutunmaya çalıştıklarında onlara söylenseydi hikayelerini nasıl etkilerdi?
Dislektik, hiperaktif, otistik, ÜZ, üstün yetenekli ya da aspergerli bir çocuğa bugün bu tanılar ve ardından çeşitli etiketlerle çizdiğimiz sınırlar onların kendilerini tanımlama, değişme, gelişme ve var olma hikayelerini sınırlıyor olabilir mi?
Tüm bu sorular...pekala geçmiş yaşamların farklılarıyla bugünün farklılarını birbirinden ayıran noktalara spot tutuyor olabilir.
Ama o zaman da, şimdi de değişmeyen bir şey var.
İnsan tanımlayamadığı karşısında endişe ve korkuya kapılıyor.
Bir baş etme mekanizması olarak, güçlüğü inkar ya da hepten bireyi yok saymaya varabiliyor.
Enno "problemini" tanımlayan bir uzmanın rehberliği olmasaydı kendi yolunu çizebileceğine ikna edebilecek miydi çevresini?
İnsan sayısı kadar farklılık olduğunu ancak henüz hepsini tanımlamaya ihtiyaç duyacak kadar fark etmediğimizi düşünmeye devam ediyorum.
Enno bir orkide ama diğer tüm bitkiler karahindiba olamaz muhakkak.
Orkideler ve karahindibalar kadar dikkat çekmemiş olabilirler ama rengarenk bir bitki örtüsüyle çepeçevre kuşatılmış değil miyiz?
Çok soru sordum biliyorum.
Çok bilmeyip sadece çok düşündüğümden öyle... Affedin.
"Enno Ya Da Asfalttaki Karahindiba" yakın zamanda okuduğum en etkileyici ve harikulade kitaplardan oldu.
Farklı olarak işaretlenen, parmakla gösterilen ama farklılıkları birbirlerinden çok farklı çocukların dostluğu kitapta da karşılıyor okurunu.
"...Olsen sadece benim gibi farklı biri değil, o özel biri de (yani benim tam tersim, çünkü ben sadece farklıyım, ama özel değilim.)" diyor Enno.
Annesinin "Ah, Enno!" diyen sesi sesim oluyor.
İçimde bir sızı hissediyorum derinden.
Ve babasının sözleri hatırıma gelip sızıyı silip süpürüyor:
"Yardımımıza ihtiyacı var, evet, gerçekten arkasında duran ve ona güç veren, onu olduğu gibi kabul eden, Çetinceviz Hanım'ın kusursuz dünya görüşüne uyması için onu değiştirmek istemeyen bir aileye ihtiyacı var!"
Enno olağanüstü gözlem yeteneği ve duygusal tasvir gücüyle bir salyangoz hızında da olsa benzersiz bir yol çiziyor kendisine.
Ama her kahramanın bir yoldaşı olduğu gibi Enno'nun da hikayesinin fitilini ateşleyen, onu anlayan, ona inanan ve koşulsuz desteğini sunan bir dostu var.
Ebeveynlerin aşırı kaygı, endişe, korku ve korumacılıklarıyla çaresizce üstünü kalın yorganlarla örttüğü çocuklar var...
Belki bazılarımız öyle çocuklardık ama yolumuzu bulmayı başardık.
Enno, Olsen, Enno'nun babası, büyükbabası ve bir zamanlar Hayalistanlı olduğunu unutup dünyaya uyum sağlamayı başaran tüm uzaylılar elbet yolunu bulacak.
Mesele odur ki; hala orkide, zambak, nergis, papatya, karahindiba olarak kalabilsinler.
Çünkü Enno'nun dediği gibi:
"...Karahindibanın bütünün bir parçası olduğunu ve küçük gördükleri her şeye zarar vermeye devam ettikleri müddetçe, bütünün de zarar göreceğini bilmiyor veya bilmek istemiyorlar"...bilmek istemiyoruz.
Enno'nun kimi zaman tebessümle, kimi zaman ince bir hüzünle okuduğumuz umut dolu, tatlı hikayesi ile derinden sarsıldık.
Dilerim ki küçük büyük her okur tanışsın.
Yakın zamanda @balonlu.sakiz.agaci kitap kulübümüzde değerlendirdiğimiz "Gezegen Willi" de bir başka yazının konusu olsun.
Ya da sizi kulübe davet edelim.
*Hassas filtreler için ergen kız-erkek ilişkilerinin son derece masum boyutta fakat muhakkak ki kültürel farklarla yer aldığı notunu düşmeliyim.
İç sayfa fotoğraflarını inceleyebilirsiniz zira filtreden filtreye fark var :)
Enno ya da Asfalttaki Karahindiba
Yazan, Astrid Frank
Resimleyen, Regina Kehn
Çeviren, Semra Pelek
Editör, Aslı Tohumcu
Yayın Yönetmeni, Enis Batur
Özgün adı, Enno Anders Löwenzahnelm Asphalt
141 sh.
Kırmızıkedi Çocuk
9+ ve büyümeye dirençlilere
Kağıt Bebekler
Hala "Evde nitelikli zaman" isteğiniz kaldı mı, yoksa karikatürdeki gibi (bkz.son resim) balkon demirlerini yalama arzusuyla mı doldunuz bilemiyorum. :) Evdeyiz evde olmasına ama olağanüstü bir veri akışı var hayatımızda. Bu hem güzel hem de değil.( Buraya üç nokta ...)
Yine bir Julia Donaldson kitabı olup çocuklarımızla kendi çocukluğumuzu birbirine bağlayan binbir anı saklayan Kağıttan Bebekler var elimde.
Küçük bir kızken ablamla, annemle ve arkadaşlarımla yapıp oynadığım kağıttan bebekler cisimleşip birer hikaye kahramanı oluyor Donaldson'ın kaleminde.
Hikayedeki küçük kız da aynı annelerimiz ve bizler gibi büyüdüğünde kağıt bebek bayrağını sonraki nesle aktarıyor kızıyla.
Şimdi el ele tutuşamıyoruz. Ama görünmez bağlarla sımsıkı bağlıyız birbirimize.
Biz birbirimizi kolladıkça devasa canavarlar, ejderhalar vız gelir elbet.
Bu günler de geçecek.
Oyunlarla geçecek...
Masallarla geçecek...
Her şeyin mümkün olduğu fantastik evrenlerde geçecek...
Dualarla güçleneceğiz. ✨
Donaldson okuduktan sonra kağıttan bebekler yapıp boyadık.
Belki siz de yaparsınız 🧡 *A4 kağıdı enlemesine ikiye katlayıp kestik.
Her iki parçayı da yelpaze gibi ancak eşit ölçüde bölümleyerek katladık.
Sonra katlı kısma kafa, kesik kısma eller gelecek şekilde vucut kesitini çizerek kestik.
Bu kadarcık.
Karikatür, Uğur Gürsoy
Kağıttan Bebekler
Yazan, Julia Donaldson
Resimleyen, Rebecca Cobb
İş Bankası Yayınları
3+ ve büyümeye dirençlilere
Ne Ekmeksiz Yapabiliriz Ne de Sanatsız
Ağaç değiliz ki kök salalım, ağaç değiliz ki sımsıkı tutunalım kocaman bir inkarla.
Üç günlük dünyanın yolcuları insanlar için ne anlamsız direniş üç günlük dertlere (!?) sarılmak.
Yarın biterse dünya yolculuğumuz, fikir ve sanat eserleri sahiplerinin haklarını yanımızda götüreceğiz.
Bilhassa sosyal medyanın büyük bir hızla "anonim" hale getirdiği fikir ve sanat işçiliği eserleri belki de yakın gelecekte azalarak yok olmaya yüz tutacak.
Niteliksizleşecek, silinecek... Reproduksiyon bir tablonun kopyasindan tekrar çoğaltılmasından daha vahim bir simulasyona yol açıyor bu.
Emek sahibini yok ediyor.
Bkz. Tim Burton "Big Eyes"
Sosyal medyada ilk isimsiz paylaşımı yapan ve eserin dalga dalga yayılarak anonimleşmesini sağlayan ilk kişi belki de farkında olmadan en büyük sorumluluğu alıyor.
Paylaşılan tek bir cümle yahut küçücük bir motif dahi olsa, bilhassa özgün bir eserse eser sahibi anılmadan paylaşılmamalı.
Zannedildiğinin aksine bu paylaşımlar özellikle de geniş kitlelere ulaşıyorsa, paylaşımı yapanı modern bir hırsız konumuna sokuyor.
Dijital dünyada fikri mülkiyet hakları ile ilgili yasal düzenlemeler yetersiz olabilir.
Bu demek değil ki; senin yüksek sıcaklıkta alnından terler damlayarak sabahladığın fırında ürettiğin o ekmekten daha değersizler.
Bu demek değil ki, sattığın ya da satın aldığın herhangi bir ürün ya da hizmetten daha değersizler.
Görünmez bağlarla birbirimize bağlandığımız devasa köy dünyada, herkesin rolü biricik ve çok değerli.
Yaşamda da böyle, savaşta da. Bugün bunu daha iyi anladığımız günlerden biri... Görünmez bağlar, ipler, halatlar için Bkz. Mac Barnett, Jon Klassen ikilisinden Sihirli İplik.
Ne ekmeksiz yapabiliriz ne de sanatsız.
Hiç fark etmediysek... Resimli kitaplarla ilk sanatsal/estetiksel algıları oluşan çocuklarımız aracılığıyla biliyoruz ki, sanat konuşur.
Ve sözcüklerden daha iyi konuştuğu zamanlar hiç de az değildir.
 |
| by Jon Klassen (Extra Yarn /Sihirli İplik) |
Sanata, mizaha, estetiğe birer ilaç gibi sarıldığımız bu günlerde hem kendime hem de size bu vesileyle hatırlatmak istiyorum.
Fikir ve sanat işçilerinin haklarına özen göstermeliyiz.
Dünya böylece daha güzel bir yer olacak.
Bu günlerde ara ara paylaşımlarına denk geldiğim harika bir oluşum var.
Bu bilinci diri tutmak için desteklenmesinden yanayım.
*Çoktan anonimleşmiş yahut başından beri laedri olarak paylaşılmış olanlar bahis dışıdır efenim:)
Dipteki mühim notlar:)
**Bir görseli google görsellerde aratarak ilk kaynağa ulaşmak mümkün. Bunu asparagas haberleri teyit için de kullanabilirsiniz.
Malum düzmece fotoğraf ve metinler bir araya getirilerek internet çöplüğü kolajından haber üretildiği bir çağdayız.
Kayıp Kapının Anahtarı
Yapışık ayak parmakları, kırmızı saçları, çilli suratıyla Arven bambaşka. Kepçe kulaklarıyla Zela da öyle...
Başlarının üzerinde kendi güneşlerini taşıyan envai çeşit yaratığın yaşadığı fantastik gezegen Gaia'da, dünyadayken bambaşkalıkları dışlanma ve zorbalık sebebi olan canlılar için bir yuva olabilir mi?
Gaia evrenin son kalesi. Adeta kurtarılmış bölge denebilir ama bir ütopya beklemiyor orada okurunu.
Sokaklarında çocuk sesinden eser olmayan Neverul köyü askeri bir kamp gibi adeta.
Gaia gezegeninin kalbi Tuhaflıklar Kapısı. O kalp attıkça evren için hala umut var.
Ne var ki, son arının son kanat sesi bir felaket habercisi gibi aralıklarla uğulduyor okurun kulaklarında.
"Ve kahraman evden uzaklaşır"
Kahramanımızın Annes-i, bayan Habis-ta'nın kayıp haberi ve zorbalığın bahanesi olamayacak lakırdısıyla alt üst oluyor.
Tuhaflıklar Kapısı'nda derman arayan Arven, Arven'de derman arayan Gaialılar.
"Seçilmiş kişi" sembolizmi ile yüce bir amaç için meşakkatli bir yolculuk halindeyken Sürke'nin efsunlu çekiciliğine aldanıp dünya zevkleriyle kandırılıyor. (yazar, anne ve öğretmen isimleri gibi Sürke'yi de rastgele seçmemiş olsa gerek. "Sirk"kelimesine benzerliği boşuna değil) *Bkz. Sakallı kadın. Bkz. Sergilenen tuhaf canlılar. Bu seyirliğe itirazı olmayan şuursuz kalabalıklar...
Başlangıçta ait hissedeceği yeri ve kendini arayan Arven, daha yüce bir amac edindiğinde, yol uzayıp yolculuk bilgelikle kuşanıyor.
Biricikliğine olan güveni ve sevgisi büyüyor.
Sevilerek ve koşulsuz kabul edilerek güçleniyor.
Yolculuğu boyunca çok sayıda yoldaşla karşılaşan Arven, okurunu metinlerarası yolculuklara çıkarıyor. Habil- Kabil kardeşleri taşlaşmış kardeşler Yinsun ve Yensun'da buluyor.
Kıskançlık zehriyle Şefkat ağacını kesen "kötü"kardeş taşlaşarak cezalandırılırken, "iyi"kardeş elinden bırakmayarak kaderine ortak oluyor.
Maceranın; gezegenin kalbini attıran sevgi ve şefkate sallanan balta, onu derinden yaralayıp kanattığında başladığını böylece öğreniyoruz.
"İnsanlar, kötülükle karşılaştıklarında, "Senin kalbinin olduğu yerde taş var, kalp değil!" derler, duymuşsunuzdur. İşte bu söz, Şefkat Ağacı'nı kestiğim gün doğmuştur."
Tepegöz'ün:
"Bin sevgiyle açılsın kapı!" nidası ile açılan Tuhaflıklar Kapısı'nın ardında da bitmiyor hikaye. Dahası var. Dünyalılar için terk ettikleri vazifeleri birer birer hatırlama zamanı.
Arven'in Tuhaflıklar Kapısı'nın anahtarı olacağı tekâmül yolculuğu arı kolonisi ve Zela-Fafa ile sürpriz biçimde nihayete erdiğinde derin bir nefes alıyoruz beraberce.
Yolculuk boyunca Arven'in ölen babasına benzeyip onu hatırlattığı için annesini üzdüğünü işitiyoruz.
Yalnız, çaresiz ve kederli bir annenin "farklı" çocuğuna yönelttiği örtük öfkesine, büyüdükçe renkleri solan çocuğunun haline tanık olup yutkunuyoruz.
...
"Kayıp Kapının Anahtarı"nda dört başı mamur bir dünya tasviri yapan yazar, ayaklarımızın altına çiçekler döşüyor. Yıllar evvel Gaia'dan kovulan Dünyalılar'ın rövanşını alırcasına ayaklarımız yerden kesiliyor Saklı Orman'ın içinde.
Bir şansın daha var Dünyalı!
İhtiyacın olan ipuçları kitapta:)
Öte yandan "yarattığı" bu fantastik dünyanın büyü ve mistik inanç öğeleriyle örtülü yapısı kimi okuru tedirgin edebilir.
Tanrısal vasıflarla bezeli yaratıklar ve efsunlu bir gezegen.
Fantastik türde az sayıda yerli eser olmasından duyduğumuz teessür bir yana...fantastik yazının "tü-kaka"olmasına sebep olan reflekslerimiz olduğu vakıa.
Peki büyülü bir gezegen ve tanrısal varlıklar, apaçık kurgu olduğunu bilen çocuğun dünyasında, var olan ve inşa olmakta olan inanç dünyası için tehlikeli midir?
Yoksa meseleye şuradan mı bakmalı:
Masallar mucizelerin, mucizeler imanın imkanına dairdir.
*Hassas filtreler için ic sayfa fotoğraflarını da incelemekte yarar var.
Kayıp Kapının Anahtarı
Yazan, Güzin Öztürk
Resimleyen, Hazar Ata
Editör, Burhan Düzçay
Kapak Tasarımı, Selin Öztekin
Grafik Uygulama, Nayime Serbest
9+ ve büyümeye dirençlilere
