Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
Ücretsiz indirin, çıktı alın ve yapıştırın!
Evimizin Bayramlıkları 2016
Bu yıl hastalıklarla ve türlü çeşit başka meşgaleyle girdim Ramazan'a. Sizlerle paylaşmayı çok arzu ettiğim bu tasarımları tamamlamak ve...
Popüler
Bir Dileğim Var
Bir süredir bir grup harika insanla Çocuk Edebiyatı Atölyesi yapıyor, tüm hafta hazırlanıp, kendime ödevler verip anlatıyorum. Ne kadar nasipliyim ki başka bir atölyede de bizzat öğrenciliğin bereketiyle mahir çocuk kitapları yazarı Melih Tuğtağ'ın yönderliğinden istifade ediyorum. Atölyemizin çiçeği burnunda değerli çizer ve yazar adayı/ Sevgili Şule, geçtiğimiz haftalarda Malezya seyahatinden yanında getirdiği Jimmy Liao kitabını masaya bırakıverdiğinde gözlerim hayranlıktan yuvalarını şaşırmıştı.
Oracıkta geçici zimmete geçirme vakası yaşandığını tahmin edersiniz. Ben de böyle bir insanım nihayetinde. Evinize davet ettiyseniz kitaplığa nazır sandalyeye oturmasından kaçınacağınız türden bir insan.
Kitabı göğsüme bastırıp sevgiyle seke seke bindiğim vapurdan küçük okurla google translate'te japonca metni çözmeye çalışarak indik. Vapurla iskele arasından denize düşeyazdık falan. Yok, yok, yok! Japonca değil demek. Bir türlü bulamıyoruz metni çat pat çevirmenin yolunu. Küçük okur benden de tez canlı. Aldı kucağına ve resimlerin hikayesine bıraktı kendini. Sıklıkla Güney Kore'ye gidip gelen, kültürüyle yakından ilgili arkadaşım Zeynep'e yazdım hemen. Japonca olduğunu doğrulamakla yetinmeyip bir de küçük araştırma yapıvermiş oracıkta.
 |
| Kiss & Goodbye |
 |
| Sıkıcı bir yolculuğu harikalar diyarına çeviren bir çocuk |
Öğrendik ki henüz Türkçe'ye çevrilmiş hiçbir kitabı bulunmayan Tayvanlı yazar ve çizerin dünyanın birçok ülkesinde yayınlanmış 27 adet çocuk kitabı bulunmaktaymış. Bir kitabı da Tudem'in Desen'inden çıkmak üzereymiş. Nasıl sevindik bu tatlı sürprize anlatamam.
kültürmafyasi. com'daki lezzetli yazısında Zeynep Güner'in söylediğine göre:
"Resimlerle sözlerin birbirine karıştığı, bir bütün oluşturup okuru sarmaladığı kitaplar çoğunlukla hüzünlü ve yalnız çocukların hikayesini anlatıyor. Yetişkinleri anlamayan bu çocuklar büyük ve acımasız bir gezegende kendilerine küçük bir yer açmaya ve hayal kırıklıklarından kaçmaya çalışıyorlar.
Aslında her çocuğun dünyasından bir parça iz taşıyan bu kitaplar hüzünlü olmasına rağmen huzur veren bir şarkı gibi...Liao usta bir müzisyen edasıyla imkansıza inanmayan, cesur ama ürkek, sessiz ama hayat dolu, yalnız ama umutlu çocukların şarkısını çalıyor. "
Tam bu arada değerli hocamız Adnan Saraçoğlu beyin Liao illüstrasyonları albümüyle de gönlümüz şenlenmişken Desen yayınları kitabı fuara yetiştirivermiş.
Fuardan değil ama müdavimi olduğumuz kitabevinden edinip keyifle okuduğumuz "Bir Dileğim Var" her sayfasında incelikli metnin şiirsel estetiğiyle kalbimize nakşoldu.
İçinden cin çıkmayan lambanın, yoldaş olduğu kahramanımız, dilek fenerleriyle aydınlanmış hüzünlü çocuk hikayelerine misafir etti büyümeye dirençli okuru. Adeta lambanın cini oluyor o. Ya da birçok dileği gerçekleştirebilecek(!) bir lambanın yegane sahibi Alaattin.
...
"Küçük dilekler kolay. Kendini ne zaman yalnız hissetse, bir bardak sıcak, ballı çay dilemek Colore'ye yetiyor. "
"Günün her saati, birileri bir yerde bir şeyler diliyor. Ama olur da bir gün, bir an için kimse bir şey dilemezse, ben o "ânın", kendini üzgün ve dışlanmış hissetmemesini diliyorum. "
"Ben durmadan bir şeyler dilerim; bir kartal gibi uçmayı mesela ya da tuhaf ev hayvanları sahiplenmeyi. Veya... Hogwarts'a girebilmeyi. Ama dileklerim hiçbir zaman gerçekleşmez. "
"Hiçbir çocuk Bao-bao kadar korkamaz depremden. Kuzeni depremde ölmüş. Yani... Elbette onun dileği, bir daha hiç deprem olmaması"
"Bir kedimiz var Dombik. Acaba neler neler diliyor... Umarım, muhabbet kuşu sahiplenmeyi dilemiyordur. "
"Herkes kelebek olmayı dileseydi, gökyüzü rengarenk bir cümbüşe dönerdi. Neyse ki dilekler belli belirsiz, uçucu şeyler. Yoksa onca tırtıl ve kelebek bütün bitkileri yerdi! "
...
Kedileri, taze çimen kokusunu, saçlarını okşayan meltemleri ve başka insanların dileklerini dinlemeyi seviyor kahramanımız. Dileklerinin gerçekleşmesini dilerken küçük okura başka çocukların dileklerinden kendininkilere asma köprüler sermeyi öğretiyor. Hikayelerinin eksik ve yaralı yanlarını dinliyor. Kendi hikayesinin hasarlı yanlarıyla bağ kuruyor derin bir sevgiyle. Dilekler, diyor. Uçucu değillerdir ki anne. Allah her yerden duyar onları. Uçup kaybolmalarına izin vermez. Ama evet...sahiden de herkes kelebek olmayı dileseydi ve Allah tüm dilekleri kabul etseydi düzen sarsılır, denge bozulur, dünya karmakarışık bir yere dönerdi. Belki de uçucu demek tam da böyle bir şeydi.
Alaattin'in bir masal kahramanı olması ve sihirli bir lambaya sahip olamamam belli ki iyi birşey.
"Herkes yıldız olmayı dileseydi, evren göz kamaştırıcı bir yere dönerdi. Neyse ki dilekler belli belirsiz, uçucu şeyler. Yoksa onca ışık yüzünden kimse bir şey göremezdi"
"Violet de artık çok oluyor. Yılbaşı gecesi bir türlü yatıp uyumak bilmedi. Neymiş, Noel Baba'yı hediyeler bırakırken illa kendi görecekmiş. Eh, dileği gerçek oldu. Ama nedense Noel Baba, kendi babasına pek benziyordu. "
Depresyondaki Chi-Chi'nin dileği artık herkesin onu rahat bırakması, Küçük Tarzan'ın dileği asla okula gitmek zorunda kalmamak, filin dileği bozkırlara dönmek...ne dilerseniz dileyin tüm kalbinizle dilediğinizde kötülükler kralı bile gelse dileğinizin gerçekleşmesine engel olamaz diyor Liao.
Bir dilek dilemek için lambalara, parlak ışıklara ve kayan yıldızlara ihtiyacın yok hem.
Her gece ertesi gün için dileklerde bulunuyor çocuk. Her akşam bir sürü dilek...
Sihirli bir lambaya sahip olduğunu bilmediği rüyasından uyanan çocuk, çocuk kitaplarındaki sihirli cinlere benzemeyen masal kedisinin mırıltısına, asla kaybetmekten korkacağı bir lambası olmamasını dileyerek karşılık veriyor.
Metnin soyut ve felsefi yönü, resimlemenin hassas ebeveyni rahatsız edebilecek küçük "kusurlar" içermesi, "matrak, laf sokma, uçuk, abayı yakmak, aşk acısı çekmek", "hiç yoktan güller yaratmak" gibi sözcükleri düşündürücü bulup, dileklerin itikadi karşılığı gibi meselelerde kafa karışıklığı yaşayacak okura, uygun yaş aralığında eşlikle okumalarını, gerekirse ertelemelerini ama bu olağanüstü eserden kendilerini mahrum etmemelerini öneririm.( İç sayfa örneklerine göz atınız)
Bir Dileğim Var
Yazan ve Resimleyen, Jimmy Liao
Çeviren, Ümit Mutlu
Özgün adı, "I wish I could Make A Wish"
Desen Yayınları
8+ ve büyümeye dirençlilere!
Gürültülü Boya Kutusu
Mavi gökyüzünün, kırmızı uğur böceklerinin, sarı muzların resmini yapabilir Minimoni.
Ama bir öpücüğün resmi nasıl yapılır, hiçbir fikri yok.
Ne renktir öpücük?
Yazarı Rocio Bonilla'dan, Minimoni'nin yolculuğunu okuyorduk ki enteresan birşey oldu.
"Öpücük Ne Renktir? " diye sorarken Minimoli, raftaki kitapların arasından Kandinsky ile gizli bir iş birliğini aşikar eden fısıldaşmalarını işittik.
Bir çocuğun kitaplığında karşılaşıp küçük okurdan çok daha önce birbiriyle tanışan ikili ne yapıp etmiş, aynı rafta, yan yana hasbihal etmenin yolunu bulmuştu demek.
Minimoli rengarenk soru işaretlerinin peşinde, duyguların renklerini araya dursun; Kandinsky'nin gürültülü boya kutusu renklerin şarkısını çalıyordu dev orkestrasıyla.
Peter Reynolds'un Nokta'sında; sevgili Vashti ise muazzam noktalarını iki ucundan çekiştirip bir çizgiye dönüştürerek, bir başka küçüğe umut diye hediye etmişti.
Belki çizgileri eğip köşesinden bucağından iç içe geçirip katlayacak olan o çocuk da bir başkasına...
Her bir serüvende renklerle ifadesini bulan, usulca kıvrılıp akan birer ırmak gibi yatağına dönerken kahramanlar...küçük okura ifadenin gücünü ve renklerin özgür evrenini bırakıyorlar.
Değil mi ki ifadesini bulamamış duygular, serpilip güçlenemezler. İfadenin gücü renklerle hayat buluyor.
Raftaki fısıltılarına kulak kesildiğim üç kitaptan ilki olan "Öpücük Ne Renktir" in bahsi gelecek. Nokta'dan ise daha evvel bahsetmiştim. (Blog yazısı buradan)
Bahse konu üç kitap birlikte; kahve ile çikolata gibi harikulade bir uyum içinde, lezzetli mi lezzetli bir okuma sunuyor.
Bugünün kahramanı ise bu üç kitaptan biri olan, Nar Çocuk'un özenli çevirisi ve yine harikulade kalitede baskısıyla okura sunduğu, Barb Rosenstock'dan Gürültülü Boya Kutusu.
"Barb Rosenstock ve Mary Grandpré, soyut sanatın ilk ressamlarından biri olan Wassily Kandinsky'nin heyecan verici hikayesini anlatıyorlar. Kandinsky, hayatı boyunca renkleri sesler olarak deneyimledi ve gürültülü boya kutusundan cesur, çığır açan eserler çıkardı." diyor yazar.
Ya Kandinsky "düzgün" bir Rus çocuğu olmaya devam etseydi?
Dimdik oturup tüm nezaket kurallarına uyarken, piyanosunu çalsa ve ailesinin ondan beklediği gibi Bilim, Tarih ve Matematik kitapları okumakla yetinseydi.
Her düzgün Rus çocuğu gibi zamanı geldiğinde natürmont tablolar yapacaktı elbette. Kimse onu sanattan men ediyor değildi. Çerçevesi çizilmiş ve kuralları önceden belirlenmiş, sürprizi olmayan, taklide dayalı bir sanattan.. Kandinsky'i Kandinsky yapan şey biraz eğimdi halbuki.
Ya kımıl kımıl ruhu, renklerin şarkısına kulaklarını tıkamayı başarsaydı?
Ya dimdik vücudu hiç eğilmeseydi? Dans etmeseydi ayakları, müziği işitmeseydi kulakları, renkleri karıştırmasaydı parmakları?
Vasya renklerin sesini çizdi tuvalin üzerine. Bağıran kırmızılar, neşeyle fıkırdayan yeşiller...
Kimse neyin resmini yaptığını anlamadı. Anlaşılan "düzgün" resimler yapmak için sağlam bir resim dersine ihtiyacı vardı küçük adamın.
Herkes gibi çizmeyi öğrense de, sıradan anlarda dahi büyülü bir gökkuşağı demeti gibi kıvrılarak dans eden sesleri duymaya devam etti.
Wassily Kandinsky "fısıldayan kömür rengi çizgiler"i çizmeseydi, Kandinsky olacak mıydı?
Hemen hepimizin bildiği Helen Buckley imzalı hikayeyi hatırladınız mı? Küçük çocuk "yeşil saplı kırmızı bir çiçek" çizer. Öğretmeninin çizdiğinin aynısını.
Sonra kilden bir tabak...
"Küçük çocuk öğretmeninin tabağına baktı,
Sonra kendi tabağına baktı.
Kendi tabağını öğretmeninkinden daha çok sevdi
Ama bunu söylemedi.
Elindeki kili yuvarlayarak tekrar top haline getirdi
Ve öğretmeninki gibi bir tabak yaptı.
Derin bir tabaktı.
Sonra kendi tabağına baktı.
Kendi tabağını öğretmeninkinden daha çok sevdi
Ama bunu söylemedi.
Elindeki kili yuvarlayarak tekrar top haline getirdi
Ve öğretmeninki gibi bir tabak yaptı.
Derin bir tabaktı.
Ve kısa bir süre sonra
Küçük çocuk beklemeyi öğrendi,
Ve izlemeyi
Ve her şeyi öğretmeninki gibi yapmayı.
Ve kısa bir süre sonra
Küçük çocuk beklemeyi öğrendi,
Ve izlemeyi
Ve her şeyi öğretmeninki gibi yapmayı.
Ve kısa bir süre sonra
Kendiliğinden hiçbir şey yapmamaya başladı."
Küçük çocuk, artık ne yapmak istediğini, ne yapabileceğini bilemeyecek kadar "öğrenmeye" programlandığında bir başka öğretmenle karşılaşır. Ve o dizeler gelir :
"
“Neden soruyorsun, istediğin gibi yap” dedi öğretmen.
“İstediğim renkte mi?” diye sordu küçük çocuk.
“İstediğin renkte” dedi öğretmen.
“Eğer herkes aynı resmi yapsaydı,
Ve aynı renkleri kullansaydı,
Kimin ne yaptığını,
Nasıl anlarım sonra?”
“Bilmiyorum” dedi küçük çocuk.
“İstediğin renkte” dedi öğretmen.
“Eğer herkes aynı resmi yapsaydı,
Ve aynı renkleri kullansaydı,
Kimin ne yaptığını,
Nasıl anlarım sonra?”
“Bilmiyorum” dedi küçük çocuk.
Ve sonra yeşil saplı kırmızı bir çiçek yapmaya başladı."
Çocuğun hala Kandinsky olabilme ihtimali var mıdır dersiniz?
Ya da çocuk, sadece çocuk...
Kırmızı saplı yeşil bir çiçek çizme özgürlüğüne sahip bir çocuk.
Dik tutulup toprağa sabitlenmiş bir tahta direğe sarılarak ayakta tutulan o çocuk ya tutunduğuna dönüşürse?
Halbuki ihtiyacı olan yalnızca kıvrılmak, dönüşmek, eğilmek, dans etmek.
Aldıkları ödüllerle mütereddit okurun karşısında taçlanmış yazar ve çizerin, mükemmel bir uyumla kaleme aldıkları Kandinsky'nin hikayesi, küçük okurlar için bir cesaret ve ilham kaynağı.
Yazarının kitabın sonuna iliştirdiği nottan öğreniyoruz ki ressam tüm hayatı boyunca sesleri renkler, renkleri sesler olarak algılamış bir sinestetik.
"Bilim adamları sinesteziye sahip insanların beynin his kısımları arasında daha fazla bağlantı olduğunu ya da hislerinin başka insanlarda olmadığı şekilde birbirleriyle iletişim kurduğuna inanmaktadır. En az altmış farklı çeşit sinestetizm vardır ve beş bin kişiden birinde görülmektedir"
Ve yine yazarın notlarından öğrendiğimize göre Kandinsky zamanında dünyaca ünlü olan Bauhaus okulunda ders vermiş. Bu son kısmın tasarım eğitimi almış benim gibi yetişkin okurların da gözlerini ışıttığını tahmin edebiliyorum.
Öyleyse, dilerim ki ne küçükler ne de yetişkin okur mahrum olmasım Kandinsky'yi tanıma fırsatından.
Kandinsky'nin Soyut Sanatının Renkleri ve Sesleri
"Gürültülü Boya Kutusu"
Özgün adı: The Noisy Paint Box
Yazan, Barb Rosenstock
Resimleyen, Mary GrandPré
Çeviren, Abdülkerim Enes Esen - Tuna Alemdar
Nar Yayınları
5+ ve büyümeye dirençlilere!
*Caldecott Onur Ödülü sahibi*
